اقدامات لازم در جلسه دفاع پایان نامه و رساله

اقدامات لازم در جلسه دفاع پایان نامه و رساله

اقدامات لازم در جلسه دفاع پایان نامه و رساله

در برگزاری مراسم جلسه دفاع به ویژه دفاع رساله دکتری مراحل زیر به ترتیب اجرا می شود:

1. استقرار هیئت داوران و دیگر اعضا در جایگاه مورد نظر؛
2. تلاوت قرآن و اعلام برنامه توسط مجری؛ برای قرائت قرآن از فرد خوش صدا و آشنا به ترتیل استفاده شود و برای مجری فرد خوش بیان و مسلط به زبان فارسی انتخاب شود. گاه این افراد در بین دانشجویان وجود دارند و نیازی به دعوت از خارج از دانشکده نیست.
3. بیان کوتاه استاد راهنما راجع به اهمیت پژوهش انجام گرفته و تلاش های دانشجو:
4. ارائه گزارش پژوهش توسط دانشجو؛
5. اظهار نظر و سوال از دانشجو توسط هیئت داوران؛
6. پاسخ گویی و دفاع دانشجو؛
7. شور هیئت داوران و اعلام نظر درباره رساله؛
8. اعلام رای نهایی هیئت داوران توسط استاد راهنما

بهتر است که اقدامات زیر در جلسه دفاع انجام گیرد:

1. توزیع برگه های یاداشت میان حاضران؛
2. استماع دقیق نظرات استادان
3. یاداشت برداری از ایرادات و انتقادات استادان توسط دانشجو: ادب اقتضا می کند وقتی استادان داور به بیان سولات و ایرادات خود در باره پایان نامه و رساله می پردازد، دانشجو تنها آن ها را یاداشت کند و پس از خاتمه با کسب اجازه، سوالات و ایردات آن ها را پاسخ دهد.
4. اختصاص وقت کافی برای پاسخ به سوالات: باید دانست که فرض بر این است که کلیه استادان در جلسه دفاع، اعم از ممتحن و ناظر یا داور، پایان نامه را به خوبی مطالعه نموده اند و از این رو نیاز به باز گویی مطالب به طور تفصیلی نیست. در اینجا دانشجو باید قدرت داشته باشد کلیه مطالب و تحقیقات خود و بخصوص نکات بدیع و تازه ای را که یافته است، در کوتاه ترین زمان ممکن، ارئه دهد تا بقیه حاضران هم در جریان کار قرار گیرند. باید استاد راهنما که مسئول اصلی جلسه است بیشتر زمان جلسه را برای پاسخگویی به سئوالات بگذارد. دانشجو نیز باید از طولانی کردن کلام جدا پرهیز کند و توان خود را برای پاسخ دقیق و صحیح به سوالات صرف نماید. استفاده از شیوه های و وسایل جدید، ارائه مطالب را آسان تر، جذاب تر و سریع تر می کند.
5. اهتمام بیشتر استادان داور به طرح ایرادات محتوایی: به نظر می رسد وظیفه اصلی استادان داور نقد محتوایی و ارائه نظرات علمی مندرج در پایان نامه و رساله است نه صرفا غلط گیری تایپی و ایراد گیری شکلی آن، زیرا یک ویراستار ساده نیز می تواند به ایراد گیری شکلی بپردازد.
6. امتیاز دهی مخفیانه و بر اساس ریز موارد: برای اینکه ملاحظات غیر علمی مثل رودربایستی یا تحت تاثیر شخصیت برخی استادان قرار گرفتن در دادن امتیاز و نمره به پایان نامه و رساله تاثیر نداشته باشد، مناسب است دادن امتیاز و نمره به طور کتبی و محرمانه و بر اساس ریز موارد شکلی و محتوایی اثر باشد. معمو لا تحصیلات تکمیلی دانشکده در این مورد دستوالعمل های دارد و برای هر عنصری از عناصر پایان نامه و رساله نمره ای را در نظر می گیرند. نکته ای که قابل توجه است این است که بعضی افراد که به عنوان داور از خارج از موسسه آموزشی در جلسه حضور پیدا می کنند ممکن است سلایق و سطح نمره شان منطبق بر آموزشی خودشان باشد؛ مثلا بعضی ها بهترین نمره شان از ۱۷ بالاتر نیست و بعضی دیگر به ۱۹ و ۲۰ هم می اندیشند. آشنا شدن با نوع نمره دادن موسسه ها بی فایده نیست به شرطی که نمره دهندگان بر اساس همان معیار نمره واقعی را بدهند و از کسی رودربایسی نکنند.