کدام مقاله را در کدام مجله منتشر کنیم
کدام مقاله را در کدام مجله منتشر کنیم ؟
یکی از مهمترین و همچنین شایع ترین اشتباهاتی که دانشجویان و اساتید دانشگاهی در انتخاب مجله برای ارسال مقاله خود مرتکب می شوند این است که به نوع مجله توجهی نمی کنند.
مجلات از نقطه نظرات متفاوتی می توانند تقسیم بندی بشوند ولی تقسیم بندی که در زیر ارائه می دهم یک تقسیم بندی کاربردی از نقطه نظر سیاستهای انتخاب مناسبترین مجله برای ارسال یک مقاله است.
بر این اساس، می توان مجلات ( البته مجلات معتبر و خوب، وگرنه به مجلات بی اعتبار و یا تقلبی کاری نداریم ) را به دو دسته زیر تقسیم کرد: ( لازم به ذکر است که این نامگذاری را صرفا از جهت آسان بودن توصیف مجلات بکاربرده ام و نامگذاری استانداردی نمی باشد ):
دسته اول: مجلات پیشرو تولید علم.
دسته دوم: مجلات علمی.
در زیر به تفاوت های هر دو دسته مجلات فوق از نقطه نظرهای گوناگون می پردازم:
الف- نوع مقالات منتشر شده.
مجلات گروه اول فقط به انتشار نتایج پژوهش های جدیدی که جمله ای به علم اضافه کرده باشند می پردازند و از انتشار هر گونه مقاله دیگر پرهیز میکنند. این مجلات معمولا مملو از نتایج یافته های پژوهش های دانشجویان دوره های Ph.D. و دوره های Post Doc.، متاآنالیزها، مقالات مروری توسط اساتید برجسته و شناخته شده در سطح جهانی و برندگان جوایز نوبل و سایر جوایز معتبر، مقالات محتوای گزارش اختراعات وکشف تکنیک های جدید، مطالعات Experimental و مطالعات Cohort ( آنهم نه همه مطالعات اکسپریمنتال و کوهورت ) می باشند.
مقالات از نوع کیس ریپورت نیز فقط درصورتی که گزارش دهنده یک مورد بسیار نادر و جالب باشند شانس انتشار در این مجلات را دارند.
ولی مجلات گروه دوم به انتشار هر نوع مقاله ای که از نظر ساختار نگارشی اشکال نداشته باشد و پژوهش آن نیز از نظر متدلوژی تحقیق نیز بر اساس استواری باشد و یافته های آن Valid و Reliable باشد می پردازند. حتی بسیاری از مقالات حاصل از پژوهش های دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و اساتید برجسته دانشگاهی نیز در زمره این مقالات قرار می گیرند و راهی به مجلات گروه اول پیدا نخواهند کرد.
این مجلات معمولا برخلاف مجلات گروه اول، مقالات مروری را نیز از اساتید نا مشهور و حتی دانشجویان می پذیرند. این مجلات معمولا به انتشار مقالات آموزشی، مقالات مروری کوتاه، کیس ریپورتها و سایر انواع مقالات دیگر نیز با سختگیری کمتری نسبت به مجلات گروه اول می پردازند.
ب- نقش در کتب مرجع:
بدیهی است که کتابهای مرجع و Text book نیز درویرایش های بعدی خود به یافته های مجلات گروه اول استناد می کنند و احتمال ارجاع به یافته های درون مجلات گروه دوم توسط کتب مرجع کمتر است، هرچند که صفر نیست.
ج- ایمپکت فاکتور:
نکته خیلی خیلی مهمی که از نظر ایمپکت فاکتور این مجلات باید به آن اشاره کرد این است که ایمپکت فاکتور فقط درمورد مجلات گروه اول است که ارزش دارد و معیاری مناسب برای مقایسه اعتبار مجلات آن گروه است. درحالی که مجلات نوع دوم اصولا مجلاتی هستند که احتمال ارجاع به مقالات آنها کمتر است و بنابراین حتی اگر این مجلات در ISI نمایه شده و بعدا در پایگاه Journal Citation Report (JCR) از موسسه اطلاعات علمی ( ISI ) لیست شده و برای آنها Impact Factor محاسبه شده باشد، اصولا ایمپکت فاکتور برای مقایسه اعتبار این مجلات معیار مناسبی نیست. علت این است که این مجلات مملو از مقالات آموزشی ،مقالات مروری و سایر مقالاتی هستند که به نوعی به یافته های جدید اشاره نمی کنند و بنابراین احتمال اینکه سایر پژوهشگران در نگارش مقالات خود به مقالات درون این گروه از مجلات استناد کرده و به آنها ارجاع بدهند بسیار کمتر می باشد.
بنابراین مجلات گروه دوم ممکن است ایمپکت فاکتور پایینی داشته باشند و یا اصلا در آی اس آی نمایه نشده باشند ولی درعین حال مجلات معتبری باشند. همینجا به یک نکته درزمینه آی اس آی اشاره می کنم که آی اس آی فقط یکی از موسسات نمایه سازی علم است و تنها موسسه نیست.
البته دربین سیستمهای مختلف، از بقیه معتبر تر است ولی بسیاری از مجلات معتبر که حتی در رده مجلات گروه اول قرار دارند حتی برای قرار گرفتن در لیست آی اس آی اقدام نکرده اند و برای سنجش اعتبار یک مجله باید بصورت عملی به مجموعه ای از چندین فاکتور توجه کرد که نمایه شدن یک مجلات در آی اس آی و یا دیتابیس های دیگر نظیر پابمد و اسکوپوس و … تنها یکی از این فاکتورهاست که متاسفانه بعلت وجود تب آی اس آی در ایران و سایر کشورهای درحال توسعه، معمولا آن سایر فاکتورها به فراموشی سپرده می شود.
د- خوانندگان:
نکته جالبی که دراینجا وجود دارد این است که خوانندگان مجلات گروه اول عمدتا شامل دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و سایر پژوهشگران است که درحال انجام پژوهش می باشند. به عبارتی دیگر، خوانندگان این گروه از مجلات همگی پژوهشگر هستند و به قصد انجام مرور منابع و به قصد ارجاع به مقالات آن مجلات در مقالات خودشان، به خواندن این مجلات مبادرت می ورزند. این مجلات معمولا در کتابخانه های تخصصی دانشگاه ها وجود دارد و در قفسه های عمومی کمتر به چشم می خورند.
ولی خوانندگان مجلات گروه دوم عمدتا افرادی هستند که از نظر حرفه ای و شغلی نیاز به Up to date نگهداشتن خود دارند و حال و حوصله مطالعه مقالات مربوط به پژوهش های بیسیک را ندارند چون اصلا به آن نیازی ندارند. مثلا پزشک متخصصی که چند سال است فارغ التحصیل شده نمی رود و مشترک مجله فوق تخصصی رشته خودش که تکنیک های پیچیده و موضوعات کاملا بیسیک را منتشر می کند بشود. برعکس، این متخصص علاقه دارد از مجلات گروه دوم مطالعه کند که بسیاری از مقالات آنها آموزشی و یاد آوری کننده نکات عمومی و رایج حرفه ای می باشد.
ه- تعداد مجلات :
مجلات گروه اول مجلات بسیار معدودو انگشت شماری در هر رشته می باشند. متخصصان و دانشجویان هر رشته معمولا نمی توانند به تعداد بیش از ۱۰ یا ۲۰ عدد از اینمجلات رشته خود را شمارش کنند.
حتی دربین اینها نیز برخی از مجلات از جایگاه ثابت و دست نیافتنی از نظر ایمپکت فاکتور و سایر معیارهای اعتبار سنجی این مجلات نسبت به سایر مجلات همان گروه برخوردارند و انتشار یک مقاله توسط یک پروفسور یا دانشجو در طول عمرش در یکی از این مجلات همیشه مترادف با پرستیژ علمی و کاری و اعتبار و جایگاهی است که بسیاری از هم قطاران از عهده آن برنیامده اند. انتشار حتی یک مقاله توسط یک پژوهشگر در طول عمرش در یکی از این مجلات یک رویای اغلب دست نیافتنی می باشد.
ولی مجلات گروه دوم تعدادشان چندین برابر مجلات گروه اول است و تقریبا به راحتی می توان بیش از یکصد مجله از این گروه را برای هر رشته علمی لیست کرد.
و- مجلات داخل ایران از کدام دسته اند؟
وزارتهای بهداشت و درمان، و وزارت آموزش عالی آمده اندو مجلاتی راکه توسط دانشگاه های مختلف کشور منتشر می شوند را به دو دسته علمی-پژوهشی و علمی-ترویجی تقسیم کرده اند. یکی از معیارهای اصلی این تقسیم بندی، نسبت و تعداد مقالات اوریجینال نسبت به کل مقالات منتشر شده در مجلات درنظر گرفته شده است.
با اینحال از نظرمن تمامی این مجلات یعنی چه آنها که علمی پژوهشی هستند و چه آنها که علمی ترویجی هستند، در زمره مجلات گروه دوم قرار دارند و کشور مافاقد حتی یک مجله از نوع مجلات گروه اول می باشد.
نه تنها کشور ما، بلکه تقریباهیچ کدام از کشورهای درحال توسعه دارای مجله ای از نوع اول نیستند و همه مجلات گروه اول وابسته به انجمنهای علمی جهانی و بین المللی مشهور در هر رشته هستند که مقر آن انجمن ها در کشورآمریکا و یا بعضی از کشورهای اروپایی نظیر انگلستان است.
ز- ناشر:
همانطور که قبلا هم اشاره کردم، درپشت اغلب مجلات گروه اول سازمانهای بین المللی علمی و شناخته شده قرار دارند.
این مجلات گاهی بصورت اختصاصی توسط همان سازمانها منتشر می شوند ( نظیر مجله JAMA در آمریکا ) و گاهی نیز در گروه ناشران برجسته ای قرار می گیرند و می توان آنها را در لیست مجموعه هایی نظیر Nature Publishing Group و تیلور و فرانسیس (T & F) و Oxford Journals، و نیز بخشی از ( و نه تمام ) مجلات لیست شده در مجموعه هایی نظیر Wiley Interscience و Sciencedirect و Springer پیدا کرد. درپشت بسیاری از این مجلات نیز دانشگاه های معتبری نظیر هاروارد، آکسفورد، کمبریج، و … قرار دارند.
مجلات دوم نیز تقریبا نیمی از آنها دارای پشتوانه دانشگاهی هستند ( همانند مجلات علمی پژوهشی داخل ایران ) و برخی نیز توسط ناشران حرفه ای و تازه متولد شده منتشر می شوند.
.
مطالب مرتبط:
روش استعلام نام یک مجله از لیست ISI
فهرست مجلات ISI ایرانی در تمامی رشته ها
چگونه یک مقاله علمی را جذاب بنویسیم | کالج پروژه
مفهموم ایمپکت فاکتور مجلات ISI – کالج پروژه
آموزش ارسال مقاله برای مجلات بین المللی ISI
رتبه بندی مجلات بین المللی و داخلی از نظر اعتبار و امتیاز
تفاوت میان نشریات علمی-پژوهشی و نشریات علمی-ترویجی
مقالات ISI چگونه ارزیابی می شود
.
