انواع مقاله و اجزای اصلی آن ها
انواع مقاله و اجزای اصلی آن ها
.
مقاله ها بر حسب نحوه ی ارائه و بنابراین محتوا و صورت به دو دسته ی
۱ – پژوهشی – تخصصی
۲ – عمومی – اجتماعی
تقسیم می شوند.
مقاله های عمومی – اجتماعی به دو نوع استدلالی اجتماعی و انتقادی اجتماعی و مقاله های پژوهشی – تخصصی به دو نوع پژوهشی و مروری تقسیم می شوند.
انواع مقاله های پژوهشی-تخصصی
الف: مقاله های پژوهشی
در این نوع پژوهش، پژوهشگر با یک طرح نظام مند اقدام به مطالعه ی پدیده مورد نظر خود می کند و بنابراین همواره گام در مسیرهایی می گذارد که از پیش تعیین شده اند.
این نوع پژوهش به دو صورت میدانی و آزمایشگاهی انجام می گیرد. در پژوهش های آزمایشی پژوهشگر اقدام به کنترل و دستکاری عمدی و نظام مند بافت و متغیرهای خود می کند، ولی در پژوهش میدانی، پژوهشگر هیچگونه کنترل و دستکاری عمدی انجام نمی دهد. بطور کلی در این نوع مقاله ها، مولف به کلیه راهبردها و روش هایی که از شروع پژوهش تا پایان آن در دست داشت می پردازد.
ب: مقاله های مروری
در این نوع مقاله ها مسأله ای مطرح می شود و با بررسی ادبیات پژوهش از جمله مقاله ها و کارنوشت ها یا گزارش های پژوهشی و ترکیب و تلفیق آن ها با یکدیگر، برای مسأله یا مشکل مطرح شده راه حل ارائه می گردد.
مقاله های مروری به دو دسته تقسیم می شوند:
- مقاله های استدلالی-انتقادی
- مقاله های فراتحلیلی
مقاله های مروری استدلالی – انتقادی
در این نوع مقاله، آن چه که مهم به نظر می آید طرح مسأله، بیان حکم و رسیدن به نتایج مستدل بر اساس یک روش مطالعاتی نظام مند است.
این نوع مقاله ها بر اساس هدفشان می توانند به دو صورت طرح و نوشته شوند.
- مروری نظری
- مروری انتقادی
مقاله های مروری نظری: در این نوع مقاله ها نویسنده یا نویسندگان، یک موضوع نظری را مطرح می نماید. پس از طرح مسأله ی اصلی، حکم خود را ذکر می کند و آنگاه روش شناسی و یا روش مطالعه ی خود را بیان می دارد. بعد مفهوم های خود را تعریف نموده و بعد در راستای کار خود مبانی نظری را مرور می نماید و آنگاه بر اساس مبانی نظری و استدلال های خود به بحث و نتیجه گیری می پردازد و در پایان نیز منابع خود را ذکر می کند.
مقاله های مروری انتقادی: در این مقاله نویسنده یک رویکرد ارزیابانه و انتقادی به یک منبع خاص و یا شرایط و غیره ی خاص اتخاذ می کند. آنچه در مقاله ی انتقادی اهمیت دارد سو گیری استدلالی منتقد یا نقد نویس است که در قالب حکم مطرح می گردد.
مقاله ی مروری فراتحلیلی
فراتحلیل نوعی تحلیل داده ها است که درآن نتایج چند مطالعه با هم جمع می گردند و به عنوان یک مطالعه ی بزرگ و جامع تر مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.
انواع مقاله های عمومی – اجتماعی
مقاله های عمومی – اجتماعی مقاله هایی هستند که توزیعی عام و معمولاً به صورت روزنامه ای یا نشریه ای غیر تخصصی دارند و مخاطب آن ها عموم مردم می باشند. موضوع این نوع مقاله ها امور اجتماعی یا مسأله هایی هستند که به صورت روزمره در اجتماع و یا امور مربوط به اجتماع نظیر سیاست، اقتصاد، فرهنگ و غیره یافت می شوند.
این نوع مقاله ها می توانند به دو صورت استدلالی اجتماعی و انتقادی اجتماعی باشند.
مقاله های استدلالی اجتماعی
در این مقاله ها نویسنده، موضوع یا مبحثی از موضوع های اجتماعی را که معمولاً برد عام دارد برای خود انتخاب می کند و با یک نگاه استدلالی و معمولاً پژوهش غیرنظام مند و بر اساس اطلاعات و داده های مطرح شده و یا موردهای بیانگر و مهمی که در جامعه ی زمان خود مطرح می شود اقدام به نگارش مقاله می کند.
در این نوع مقاله ها، معمولاً پنج بخش به چشم می خورد که عبارتند از:
۱) عنوان مقاله: که سعی می شود تا حد امکان جذاب و گیرا باشد.
۲) مقدمه: که در آن مشکل یا مسأله ای مورد بحث در مقاله معرفی می گردد و عنوان و بحث توجیه می شود و نکته اصلی بحث در قالب حکم بیان می گردد.
۳) بدنه ی مقاله: که در مورد راه حل های مشکل یا مسأله ی مطرح شده در مقدمه بحث می کند.
۴) نتیجه گیری: که معمولاً در بند های پایانی صورت می گیرد و نویسنده بر اساس استدلال های خود بار دیگر به حکم بر می گردد و نتایج خود را به صورت خلاصه مطرح و بر اساس آن ها نتیجه گیری می نماید.
۵) منابع: که معمولاً تعداد محدودی دارند و حتی در زمان هایی که مقاله جنبه ی کاملاً استدلالی دارد، ممکن است وجود نداشته باشند و یا گاهی وقتی که منابع محدود و شامل یک یا دو منبع می شود، در متن ذکر می گردند.
مقاله های انتقادی اجتماعی
در این مقاله ها نویسنده مبحثی از موضوع های اجتماعی را برای خود انتخاب و با یک نگاه انتقادی به آن می پردازد. این انتقاد معمولاً بر اساس استدلال و با کمک شواهد و مدارک و اطلاعات دقیق است.
در این نوع مقاله ها شش بخش به چشم می خورد که عبارتند از :
۱) عنوان مقاله: که معمولاً کوتاه، گیرا و جذاب است و به صورتی طرح می گردد که رساننده ی رویکرد انتقادی نویسنده نیز باشد.
۲) مقدمه: که در آن منبع مورد نقد به صورت کامل معرفی می گردد.
۳) حکم: که نظر قطعی نویسنده را می رساند.
۴) بدنه ی مقاله: که در آن استدلال های انتقادی مطرح شده مطرح می شود.
۵) نتیجه گیری: که در آن یک بار دیگر نویسنده به حکم خود رجعت می کند و با توجه به خلاصه ی استدلال های خود، در قالب یک یا دو بند حکم خود را توجیه می کند.
۶) منابع: که معمولاً تعداد محدودی دارند و حتی در زمان هایی که مقاله جنبه ی کاملاً استدلالی انتقادی دارد، ممکن است وجود نداشته باشند و یا گاهی وقتی که منابع محدود و شامل یک یا دو منبع می شوند، در متن ذکر می گردند.
بخش های اصلی مقاله ها (مورد های مشترک)
بطور کلی بخش های اصلی مقاله می توانند این گونه باشند:
عنوان مقاله، چکیده و واژگان کلیدی، مقدمه، بیان مسأله، حکم، هدف، پرسش یا فرضیه و تعریف مفهوم ها یا متغیرها، مبانی و چهارچوب نظری، روش شناسی، یافته ها یا نتایج، بحث و نتیجه گیری، و منابع.
